Scriptdokter Rogier Proper schrijft boek over de wereld van televisiesoap

Soapkoning Rogier Propier schreef een handboek over scenarios schrijven. Voor televisie maak je geen kunst; het is nu eenmaal een wegwerpmedium.
Van cultprogramma Ronflonflon tot rijkeluissoap Goudkust. Dat is in een notendop de carrière van soapkoning Rogier Proper. Na een loopbaan bij de VPRO-radio leverde Proper met zijn bedrijf Doctor Proctor Scripts duizenden afleveringen voor tv-series als Goede Tijden Slechte Tijden, Onderweg Naar Morgen en Hertenkamp. Vandaag verschijnt zijn standaardwerk over scenarioschrijven: Kill Your Darlings.

Proper (1943) kan er in zijn boek niet vaak genoeg op hameren: scenarios schrijven is een vak, het is een logistieke puzzel, het is allesbehalve mooi schrijven. Denk vooral niet om even de volgende Six Feet Under te maken en dan snel rijk en beroemd te worden. Een verhaal bedenken en schrijven is dienstbaar werk, waar de boektitel op zinspeelt: de mooiste zinnen moeten vaak geschrapt. Je ziet van alles voor je wat je nooit zult terugzien op het doek, zegt Proper. Toch blijft het een prachtig beroep, schrijft hij in zijn boek: Er is niets mooiers dan de illusie van het bewegend beeld.

Een handboek over scenarioschrijven voor film en tv bestond nog niet. Dat zegt alles over de Nederlandse filmcultuur. Tragisch. Het boek is goed gelukt, vindt Proper. Een standaardwerk over de film- en televisiewereld.

Het boek leest gezellig weg dankzij Propers mild-ironische toon en voorraad aan anekdotes. Over het maken van een soap in Hongarije, mislukte scripts (Tsja, ahum, heel vervelend, maar we moesten toch begrijpen, ook een progressieve omroep heeft te maken met kijkcijfers) en scriptcitaten van Pulp Fiction tot GTST.

Op de website die bij het boek hoort kunnen lezers vragen te stellen aan Docteranda Carla Vraag-Baak. In dat soort namen klinkt Propers verleden bij het VPRO-radioprogramma Ronflonflon met Jacques Plafond (1984-1990) vrolijk door. De soapschrijver vulde ooit de ether met zijn winden latende filmcriticus-typetje Jaap Knasterhuis. De overstap naar soap is op zn minst wonderlijk, maar Proper ziet dat niet zo: hij benadrukt dat het vooral de creatie was van Wim T. Schippers. Ronflonflon was uniek, dat maak je nooit meer na. Toch lijken de heren op één lijn te zitten, al was het maar omdat Proper zijn vriend in het voorwoord bedankt dat die zijn gevoel voor betrekkelijkheid tot onnodige proporties heeft opgeblazen.

Voor de VPRO schreef Proper al scripts voor dramaseries en speelfilms. Joop van den Ende benaderde hem om zijn aangekochte serie The Restless Years te bewerken in het Nederlands. Proper zette het bedrijf Doctor Proctor Scripts op en leverde met een schrijversteam elke dag nieuwe afleveringen voor de eerste Nederlandse soapserie: Goede Tijden, Slechte Tijden.

In 1998 verkocht hij het bedrijf aan Endemol. Het maken van soaps was hartstikke leuk werk. Om een structuur uit te puzzelen, verhaallijnen te verzinnen en over karakters na te denken.

Hij voelt zich niet verantwoordelijk als leverancier van pulp op televisie. Het is toch fijn om iets te schrijven wat veel mensen leuk vinden? Televisiedirecteuren willen geen kunst, ze willen een serie die hetzelfde is als een die al een succes was. Op zich is daar niks mis mee: televisie is nu eenmaal een wegwerpmedium.

Proper vertelt dat hij veel lol heeft gehad in zn scriptfabriek. Zelf schreef ik niet veel scripts voor soaps; alleen als ik zin had. Een lekkere tearjerker bij het afscheid van een personage, heerlijk overdreven. Nu schrijft Proper weer zelf, voor de regiosoap Koning van de Maas van TV Rijnmond. In dat kader geeft hij ook les in scenarioschrijven. Tien Rotterdamse cursisten volgen twintig avonden de scenariocursus aan de hogeschool InHolland met als doel ooit mee te werken aan de regiosoap.

Proper zelf hoopt nog een goede comedyserie te kunnen maken. Dat blijft lastig. Alles wordt afgerekend op kijkcijfers, wat omroepen dwingt in een stramien van formules. Toch heeft hij hoop: Durf op televisie lijkt teruggekomen, in de vorm van BNN. Het lijkt soms geïnspireerd op Wim T. Schippers: ook veel geschreeuw en mensen niet laten uitpraten. Maar dan nét zonder echte humor.

De scriptfabriek leidde een hele stoet scenaristen op die vervolgens dramaseries als Evelien of Rozengeur & Wodkalime maakten. Bij toeval heb ik van scenarioschrijven een fulltime vak weten te maken, omdat ik die soapbeweging ben begonnen, zegt Proper. En de 40 à 50 mensen die er werkten, kunnen er nu ook van leven. Althans. Sommigen. Een scenario verfilmd krijgen is nu lastig. Vroeger wilden filmmakers te veel Hollywood naspelen. Dat moet je niet doen. Je moet je goed afvragen wat je budget is. Hou het goedkoop. En weet voor welk publiek je een film maakt, met welke acteurs.

Proper zit vol plannen: Een script over een seriemoordenaar, dat lijkt me wel wat. Een 26-delige seriemoordenaarserie die heel Nederland in de ban houdt, zo eng dat de mensen hun huis niet meer uitdurven… nou ja, mompelt de scriptdokter met gevoel voor betrekkelijkheid. Het zal er wel niet van komen.

Door Olga van Ditzhuijzen

Bron: www.nrc.nl

Geplaatst op 7 november 2007 om 21:50.
Print dit bericht